του Νεκτάριου Διατσίδη

Οι αναρτήσεις είναι πολύ σημαντικές στην οδήγηση μιας μοτοσυκλέτας. Η κατάστασή τους επηρεάζεται από τη χρήση τους και όταν πρόκειται για Ελληνικούς δρόμους, σίγουρα θα έχουν γρήγορη φθορά.

Η λειτουργία της ανάρτησης είναι να επιτρέπει στους τροχούς να κινούνται πάνω και κάτω έτσι ώστε να μπορούν να αναρτήσουν τη μάζα της μοτοσυκλέτας και του αναβάτη της, όταν η επιφάνεια του δρόμου έχει υψομετρικές διαφορές, εξογκώματα και λακκούβες. Επιπλέον οι αναρτήσεις στη μοτοσυκλέτα διατηρούν την ισορροπία της σε όλες τις συνθήκες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και αν δεν έχουν τη σωστή ρύθμιση και λειτουργία λόγω φθοράς, τότε είναι επικίνδυνες σε οριακές συνθήκες όπου η ισορροπία είναι πολύ λεπτή.

Στον τομέα της πιο σωστής ρύθμισης, όταν η μοτοσυκλέτα διαθέτει πολλές ρυθμίσεις, αλλά και από πλευράς σχεδιασμού από τον κατασκευαστή, είτε έχει πολλές ρυθμίσεις, είτε λίγες, δεν υπάρχει εύκολα η χρυσή τομή που θα ικανοποιήσει τον κάθε αναβάτη, ούτε είναι μία η πιο σωστή ρύθμιση για πιο ασφαλή συμπεριφορά, μέγιστο δυνατό κράτημα, διατήρηση της ιδανικής γεωμετρίας της ανάρτησης και άνεσης ταυτόχρονα.

Σε έναν δρόμο γεμάτο ανωμαλίες, λακκούβες και κοφτές ενώσεις της ασφάλτου, οι μαλακές γενικά αναρτήσεις λειτουργούν καλύτερα αλλά οι μετατοπίσεις της μοτοσυκλέτας είναι μεγάλες και αν η ταχύτητα περάσματος πάνω από αυτές τις υψομετρικές διαφορές είναι μεγάλη τότε υπάρχει ο κίνδυνος να τερματίζουν οι διαδρομές και προς τα πάνω και προς τα κάτω με πολύ δυσμενή αποτελέσματα τόσο για την ισορροπία όσο και για την φθορά της ίδιας της ανάρτησης. Με πιο σκληρή ρύθμιση η επαφές των ελαστικών έχουν έντονες διαφορές πίεσης, η άνεση χάνεται και μόνο ο κίνδυνος τερματισμού των διαδρομών μικραίνει. Έτσι για πιο γρήγορα περάσματα πάνω από έντονες ανωμαλίες χρειάζεται μεγάλη διαδρομή ανάρτησης, μαλακά ελατήρια και χαμηλή δύναμη απόσβεσης όπως έχουν οι μοτοσυκλέτες on-off.

Στον ιδανικό δρόμο ή εντός πίστας με καλή άσφαλτο και αποφυγή των κερμπ, οι αναρτήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν τη μεταφορά φορτίου αλλά και τις διακυμάνσεις στα όρια της μέγιστης πρόσφυσης όπου η συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας κάτω από αυτές τις συνθήκες παρουσιάζει φυσιολογικά κουνήματα που προέρχονται από τη λειτουργία της γεωμετρίας της, τη συμπεριφορά των ελαστικών της και των γυροσκοπικών φαινομένων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ταλαντώσεις οι οποίες πρέπει να αποσβεστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο από την ανάρτηση. Σε αυτές τις ιδανικές συνθήκες της ασφάλτου, η ιδανική ρύθμιση πρέπει να διαχειρίζεται τις διαδρομές της ανάρτησης, το ρυθμό μεταβολής αυτών και τη συνεργασία με τις μικρές κάμψεις του πλαισίου με στόχο την ομαλή συμπεριφορά και τη διατήρηση μικρής αυξομείωσης στις πιέσεις των επιφανειών των ελαστικών στο δρόμο.

Αναλόγως τη μοτοσυκλέτα που έχουμε στην κατοχή μας και σύμφωνα με τη χρήση που θέλουμε να κάνουμε και πάντα με γνώμονα ότι η ασφαλής συμπεριφορά προέχει σε εκείνες τις συνθήκες όπου η λειτουργία της θα σώσει τη δύσκολη κατάσταση, θα πρέπει να συμβουλευτούμε ειδικούς που γνωρίζουν καλά τη μοτοσυκλέτα μας και μάλιστα έχουν γνώση τι προβλέπει ο κατασκευαστής στο εγχειρίδιο χρήσης, ώστε να ρυθμιστούν οι αναρτήσεις αρχικά σύμφωνα με το βάρος του αναβάτη, στο βαθμό που δέχονται ρυθμίσεις απόσβεσης συμπίεσης, επαναφοράς και προφόρτισης των ελατηρίων. Αν η δική μας εμπειρία και γνώση είναι αρκετή τότε με βάση το εγχειρίδιο μπορούμε να ρυθμίσουμε τις αναρτήσεις για χρήση στο δρόμο ή την πίστα αν διαθέτουμε μοτοσυκλέτα που έχει αυτή τη δυνατότητα.

Η ρύθμιση της προφόρτισης του πίσω ελατηρίου γενικότερα σε αναβάτες που έχουν κάποιο παραπάνω βάρος είναι συνήθως μία ρύθμιση που δεν είναι είναι απλή υπόθεση, καθώς η ανάρτηση δεν σκληραίνει με αυτόν τον τρόπο αλλά περιορίζεται το χαμήλωμα της μοτοσυκλέτας όταν ο αναβάτης κάθεται. Η συμπίεση ενός ελατηρίου χαρακτηρίζεται από τη σταθερά “Κ” η οποία είναι η συμπίεση υπό φορτίο. Ένα μαλακό ελατήριο καθώς ασκείται ένα φορτίο 100Kg μπορεί να έχει 20mm συμπίεση ενώ ένα σκληρό 15mm στα ίδια κιλά. Επομένως με την προφόρτιση συμπιέζουμε το ίδιο ελατήριο και αλλάζουμε το ύψος ουσιαστικά της μοτοσυκλέτας αλλά όχι τη σκληρότητα κάτι που γίνεται με την αλλαγή του ελατηρίου.

Με τη ρύθμιση της απόσβεσης ρυθμίζεται η σκληρότητα της ανάρτησης ως προς την κίνησή της προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Αυτή η δεύτερη δύναμη σε συνδυασμό με αυτή του ελατηρίου, είναι μία δύναμη που προέρχεται από το πέρασμα του λαδιού μέσα στο αμορτισέρ και αυξάνεται ανάλογα με την ταχύτητα κίνησης του αμορτισέρ. Η δύναμη αυτή έχει τη δυνατότητα διαφοροποίησης στην κίνηση της συμπίεσης και στην κίνηση της επαναφοράς με διαφορετικές ρυθμίσεις. Αν δεν διαθέτει η μοτοσυκλέτα αυτές τις ρυθμίσεις τότε από τον κατασκευαστή υπάρχει διαφοροποίηση αυτής της δύναμης αλλά με μικρή διαφορά. Σε περίπτωση που ο αναβάτης έχει παραπάνω βάρος τότε χρειάζεται ρύθμιση σε σκληρότερη απόσβεση για να έχει η μοτοσυκλέτα την ανάλογη συμπεριφορά.

Το κεφάλαιο σωστής ρύθμισης είναι τεράστιο αλλά μία ενδιάμεση ρύθμιση για το δρόμο είναι αρκετά καλή έτσι ώστε να θυσιάζεται λίγο η άνεση προς όφελος της ασφάλειας, ενώ εντός πίστας λίγο πιο σκληρές ρυθμίσεις ευνοούν στις μετατοπίσεις του φορτίου, αρκεί να είναι πολύ καλή η επιφάνεια της ασφάλτου. Σε ακριβές μοτοσυκλέτες η ηλεκτρονικά ελεγχόμενη απόσβεση δίνει την καλύτερη δυνατή αυτόματη ρύθμιση σε πολλές διαφορετικές συνθήκες αλλά και προεπιλογή αυτής της αυτόματης ρύθμισης στις απαιτήσεις του αναβάτη.

Στη χρήση της μοτοσυκλέτας μας στους Ελληνικούς δρόμους η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχουν κακοτεχνίες με κοφτές ενώσεις στην άσφαλτο και πολλές ανωμαλίες. Για τη σωστή συμπεριφορά των αναρτήσεων δεν πρέπει να είναι τόσο μαλακές οι ρυθμίσεις αλλά να έχουμε την προσοχή μας στο να περνάμε τις ανωμαλίες με χαμηλή ταχύτητα, καθώς οι μεγάλες δυνάμεις που αναπτύσσονται εσωτερικά στα αμορτισέρ αλλά και στα ρουλεμάν του λαιμού του τιμονιού και των βελονοειδών ρουλεμάν της έδρασης του ψαλιδιού, δημιουργούν φθορές. Εντός των αμορτισέρ το λάδι σε μεγάλες ταχύτητες κίνησής του και καθώς περνάει μέσα από οπές και μικρές διατομές, αρχίζει να βράζει λόγω θερμοκρασίας και υποπίεσης που δημιουργείται από τις αντιστάσεις, με ταυτόχρονη εμφάνιση μικρών δινών που λόγω υπερβολικά υψηλών τοπικών ταχυτήτων, χτυπούν αυτές οι φυσαλίδες στα τοιχώματα, στις βαλβίδες και τις οπές, προκαλώντας φθορά, ενώ το ίδιο το λάδι χάνει τις ιδιότητές του. Είναι σημαντικό λοιπόν να προσέχουμε στη χρήση της μοτοσυκλέτας και αν δυστυχώς έχουν ταλαιπωρηθεί οι αναρτήσεις τότε η αλλαγή επιβάλλεται να γίνει, ενώ και η βελτίωση των αναρτήσεων όταν θέλουμε περισσότερες και καλύτερες ιδιότητες είναι μία καλή επιλογή για μια σημαντική αναβάθμιση της μοτοσυκλέτας μας σε αυτόν τον τομέα.